Oleje silnikowe to specjalny typ olejów o właściwościach smarnych, które przeznaczone są do stosowania w silnikach. Aktualnie do wyboru jest szeroka gama olejów silnikowych, które charakteryzują się innymi procesami produkcji, swoimi właściwościami, a także zastosowaniem.

Olej silnikowy – co to jest?

Olejami silnikowymi nazywa się grupę produktów, które pełnią rolę czynników smarujących w silnikach spalinowych.

W skład olejów silnikowych wchodzą frakcje destylacji ropy naftowej albo też ich syntetyczne odpowiedniki, które wytwarzane są w laboratoriach.

Oleje silnikowe można podzielić zatem na dwie główne kategorie, a mianowicie na oleje mineralne, które wytwarzane są z ropy naftowej, a także na oleje syntetyczne, które są efektem syntezy chemicznej.

Dzięki zastosowaniu oleju silnikowego silnik samochodu lub innej maszyny może prawidłowo pracować. Olej chroni wówczas przed nadmiernym przegrzaniem oraz zatarciem mechanizmów silnika.

Oleje silnikowe – podział na grupy

Znajdujące się obecnie w użyciu oleje silnikowe są dzielone na różne kategorie. Najczęściej stosowany jest podział opracowany przez Amerykański Instytut Nafty (American Petroleum Institute – API), który dotyczy olejów bazowych służących następnie do produkcji olejów silnikowych.

Rodzaje olejów bazowych według API:

• oleje grupy I – oleje mineralne, które posiadają zawartość siarki: > 0,03, lepkość 80–120 – dzisiaj nie są już praktycznie stosowane
• oleje grupy II – oleje mineralne, które posiadają zawartość siarki: ≤ 0,03, lepkość 80–120 – są poddawane dodatkowemu uszlachetnieniu
• oleje grupy III – oleje mineralne, które posiadają zawartość siarki: < 0,03, lepkość > 120 – stosowane są złożone procesy uszlachetniania
• oleje grupy IV – oleje syntetyczne, krótkołańcuchowce polialfaolefiny (ang. polyalphaolefins – PAO)
• oleje grupy V – pozostałe oleje powstające z wykorzystaniem syntezy chemicznej, na przykład oleje poliestrowe (ang. polyoester – POE)

Dodatkowo wyróżnia się także dwie grupy pośrednie, czyli grupę II+, czyli oleje z grupy II o podwyższonej jakości, a także oleje III+, które również posiadają podwyższoną jakość w stosunku do olejów III.

Oleje silnikowe – mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne

Do kategorii olejów mineralnych zaliczane są oleje mineralne, półsyntetyczne (częściowo syntetyczne) i syntetyczne, z których każdy wykazuje inne właściwości oraz zastosowanie.

• Do olejów mineralnych zaliczane są oleje złożone z baz w grupach I oraz II.
• Do olejów półsyntetycznych włącza się oleje z grupy I oraz II oraz baz grup wyższych, czyli III, IV i V.
• Do olejów syntetycznych włącza się te wchodzące w skład grup III, IV i V. Najczęściej stosowane są oleje będące mieszaniną grupy III oraz jednej z wyższych grup. Oleje IV oraz V samodzielnie są stosowane do zadań specjalnych.

Dodatkowe klasyfikacje olejów silnikowych

Oleje silnikowe klasyfikowane są również według innych metod podziału, w tym między innymi pod względem lepkościowym oraz jakościowym.

Klasyfikacja jakościowa prowadzona jest według:

• Amerykańskiego Instytutu Nafty (API)
• Międzynarodowego Komitetu Standardów i Aprobat Środków Smarnych (International Lubricant Standardization and Approval Committee – ILSAC)
• Stowarzyszenia Europejskich Producentów Samochodów (Association des Constructeurs Européens d’Automobiles – ACEA)

Dodatki stosowane w olejach silnikowych

Jak wspomniano wcześniej, w olejach silnikowych stosowane są także różne dodatki – środki uszlachetniające. Mają one na celu polepszenie właściwości olejów, a także dostosowanie ich do konkretnych warunków pracy.

Wśród najczęściej stosowanych dodatków w olejach silnikowych znajdują się przede wszystkim:

• dodatki przeciwkorozyjne – zabezpieczają przed korodowaniem elementów silnika
• dodatki przeciwutleniające – wydłużają trwałość oleju silnikowego
• dodatki zmniejszające temperaturę krzepnięcia
• dodatki zwiększające smarność oleju
• dodatki przeciw pienieniu się – zmniejszające temperaturę pienienia się oleju
• dodatki dyspersyjne – poprawiają czystość oleju – utrzymują zanieczyszczenia w zawiesinie

Zawartość dodatków w oleju silnikowym może wynosić od kilku do nawet kilkunastu procent.

Wybór odpowiednich olejów silnikowych

Wobec tego oleje silnikowe to szeroka gama produktów do wyboru, które posiadają różne składy oraz towarzyszące im właściwości.

Oleje silnikowe dobiera się przede wszystkim pod kątem rodzaju pojazdu, w którym mają być one używane, a także strefy klimatycznej, ponieważ aura także posiada tutaj istotne znaczenie.

W nowszych samochodach stosuje się głównie oleje półsyntetyczne oraz syntetycznej. W pojazdach starszych można jeszcze spotkać się z olejami mineralnymi.

Dobór oleju powinien bazować na zaleceniach producenta, które można znaleźć w dokumentacji pojazdu, a także na stronach internetowych marek samochodowych oraz w innych serwisach motoryzacyjnych online.

Właściwy olej silnikowy posiada bardzo duże znaczenie dla każdego pojazdu silnikowego – dzięki niemu może on pracować sprawnie, prawidłowo, a także można również wydłużyć przez to jego żywotność i zmniejszyć koszty ewentualnych napraw.